ડો. બળવંત જાની સાથે,…બ્રિટિશ ગુજરાતી ડાયસ્પોરા કાવ્યધારા

મિત્રો, આપણી ગરવી ગુર્જરી માટે હાલ જ એક ગૌરવવંતી ઘટના બની ગઈ જે આપની સાથે શેર કરું છું. તાજેતરમાં જ ભારત થી આવેલા ડો. બળવંત જાની સાથે તેમના ત્રણ પુસ્તકોના વિમોચન અને મુશાયરા પ્રસંગે ભાગ લેવા બાટલી યોર્કશાયરમાં મળવાનું થયેલ.આ સંપાદન કાર્ય કરતા માહિતિ એકઠી કરતાં તેઓને પાંચ વરસ લાગ્યા છે ! આ સંમેલન માં વિમોચન બાદ મુશાયરો હતો જેમા મને તથા બાવીશ જેટલા કવિઓને પોતાની મૌલિક કૃતિ ગુજરાતીમાં રજુ કરવાની તક સાંપડેલી ઉપરાંત પંદરમી ઓગષ્ટના અનુસંધાને પ્રાસંગિક ‘શિર સાટે સોગંધ અમારા પાવન યમુના ગંગા’ શ્રી રમેશભાઈ પટૅલ રચિત ગીત પણ ગાયેલું.

૧.બ્રિટિશ ગુજરાતી ડાયસ્પોરા કાવ્યધારા

૨.બ્રિટિશ ગુજરાતી ડાયસ્પોરા વાર્તાધારા

૩.બ્રિટિશ ગુજરાતી ડાયસ્પોરા નિબંધધારા

ભારતમાં રહી તેઓએ યુ.કેના સર્જકોની વિગતવાર માહિતિ મેળવી એક દસ્તાવેજ રુપી જ અભૂતપૂર્વ ઐતિહાસિક પ્રકાશનર્ય કર્યું છે.સીત્તેરથી વધારે કવિઓની કવિતાઓ તેમના પ્રકાશન તથા સરનામા સાથે વિગત પુરી પાડી છે.આ કાર્ય માટે યુ.કેના સર્વ સર્જકો તેમના માટે રુણી રહેશે તેમાં શંકા નથી.

જેમાં મારી પણ કવિતાઓ છે તે ખુબ જ ખુશીની વાત છે. મારા પ્રથમ પ્રકાશિત સંગ્રહ ‘ વનમાં વિહરતાં ધીમે ધીમે ?’ માં થી અમે યુવાનીમાં…અને સ્નોવર્ષાની વેળાએ..કવિતાઓનો સમાવેશ તેમના પુસ્તકમાં કર્યો છે. -Dilip Gajjar,Leicester UK

ભક્તિભાવના ઝરણાં

 

આત્મિય ચન્દ્રવદનભાઈના તેમના સીત્તેરમાં વર્ષ નિમિત્તે પ્રકાશિત “ભક્તિભાવના ઝરણાં” પુસ્તકમાં તેઓએ ૧૬૦ જેટલા ભક્તિ અને અધ્યાત્મ સભર કાવ્યો રજુ કર્યા છે. ઉપરાંત આ પ્રકાશન ની વિષેષતા એ છે કે રચનાઓ શબ્સસઃ ગુજરાતી અંગ્રેજીમાં ટાઈપ કરી તેનો ભાવાર્થ પણ તેઓએ ટૂંકમાં સમજાવ્યો છે. અને ખાસ તો આ પુસ્તકનો ઉચ્ચ હેતુ જે ગુજરાતી ભાષા સાચવવાનો છે તે બહુ મહત્વની વાત છે. તેમની દિકરીઓ આ ગુજરાતી રચના સમજી સ્ગકે માટે તેઓએ સ્વયં ભાષાંતર કરી પ્રકાશિત કરી છે. મને આનંદ એ વાતનો છે કે આ પુસ્તકનું દીઝાઈન ટાઈપસેટીંગ્સ અને પ્રીંન્ટીગ કાર્ય કરવાનો મોકો તેમને આપ્યો. તે માટે હું તેમનો આભારી રહીશ..ઉદાર હ્રુદયે તેમને મને ૩૦ જેટલા પુસ્તકો આપ્યા છે તે યોગ્ય વ્યક્તિઓને ભેટ આપનાનો પ્રયત્ન કરીશ.તેમના આ સંગ્રહને અંતઃકરણપૂર્વક આવકારું છું અને આપની સમક્ષ તેમાં જે સ્વરચિત મુક્તકો છે તે રજુ કરું છું

 

 

સરળ ને સાફ અંતર થી વહે છે ભાવના ઝરણાં

કરે પાવન પ્રેરક સૌના દિલ સદભાવના ઝરણાં

નહીં પહોંચી શકે જ્યા શબ્દ વાણી બુધ્ધિચાતૂર્ય

વહાવે ચન્દ્રવદન પ્રિત્યાર્થે ભક્તિભાવના ઝરણાં

*******

દિકરીઓ ચાર સંસારે ઊછળતાં વ્હાલનો દરિયો

કમુ ને ચન્દ્ર વદને ભાવ કેરી ભરતી લાવે છે

સીમાઓ દેશની કે કાળ ની નથી જેને કદી નડતી,

સતત નિસ્વાર્થ વારિ વ્હાલનાં જગમાં વહાવે છે>

*******

હરિવર સાથે હૈયાં જોડી છોડી સઘળી માયા

હૈયાને ઉંડાણે પ્રગટ્યાં ભક્તિભાવના ઝરણાં

મારી શક્તિ ભક્તિ તારી ભવસાગરની નૌકા,

પાર કરી દે શ્વાસોચ્છ્વાસે નામ સ્મરણની રટણાં

*******

-દિલીપ ગજજર. લેસ્ટર

 

આવ શબ્દની પાસે, with Krushna Dave in Leicester

મિત્રો, આજે આપની સમક્ષ કૃષ્ણ દવેનું કાવ્ય રજૂ કરું છું અને તેમને પણ લેસ્ટર શહેરના શ્રોતાઓ સમક્ષ રજૂ કરું છું  જેથી આનંદ બેવડાયો છે  કિંચીત ગુર્જરીનું કાર્ય કર્યાનો સંતોષ થશે  અનેક મિત્રોનો સહકાર સાંપડ્યો છે ને વધુ સાંપડે તેવી આશા છે જેથી કાર્યક્રમનો લાભ વધુ ને વધુ લોકોને મળી રહે તે જ અપેક્ષા  -દિલીપ ગજજર,

આવ શબ્દની પાસે ,

એક જ પળમાં આખા ભવનો થાક ઉતરી જાશે

આવ શબ્દની પાસે.

આવ તને હું યાદ કરાવું તારે હોઠે બોલાયેલા

સૌથી પ્હેલાં એક શબ્દને;

આવ તને હું યાદ કરાવું હૂંફાળા ખોળે ઉછરેલા

માં જેવા એ નેક શબ્દ ને;

આવ અહીં જો કાલાઘેલા શબ્દો સ્વયમ પ્રકાશે.

આવ શબ્દની પાસે

બાળક જેવા શબ્દો  પાસે  પથ્થર પાણી પાણી

ભીતરનો અકબંધ ખજાનો ખોલી આપે વાણી ,

પછી મૌનના મહાસમંદરમાં ભળવાનું થાશે.

આવ શબ્દની પાસે.

-કૃષ્ણ દવે

તેમના ‘વાંસલડી ડૉટ કૉમ’ કાવ્યસંગ્રહમાંથી સાભાર.

Leaflet Design by Dilip Gajjar

નવું નવું ગુજરાત…કૃષ્ણ દવે

મિત્રો, આજે ગુજરાત દિન નિમિત્તે પ્રાસંગિક, કૃષ્ણ દવેની તરોતાજા રચના રજુ કરુ છું.-દિલીપ ગજજર, લેસ્ટર

ખીચડી – કૃષ્ણ દવે

કવિમિત્ર કૃષ્ણ દવેનું તરોતાજા કાવ્ય આપ સમક્ષ રજુ કરું છું. આપના પ્રતિભાવની અપેક્ષાસહ..-દિલીપ

માઈક મળે તો કોઈ છોડે ?…કૄષ્ણ દવે

પરસેવો  બિચ્ચારો  રઘવાયો  થઈને  ભલે ચહેરા પર આમતેમ દોડે !

માઈક મળે તો કોઈ છોડે ?

નાના અમથા એ ટીંપા શું જાણે ? આ ભાષણ શું કરવાની ચીજ છે ?

આકાશે ચાંદો છે,  ચાંદામાં  પૂનમ  ને  પૂનમના  પાયામાં  બીજ છે

વિષયમાં એવો તો ફાંફે ચડે ને તોય તંતુને આમતેમ  જોડે.

માઈક મળે તો કોઈ છોડે ?

ઉધરસ ને નસકોરા રમત્યે ચડે ને એ ય બગ્ગાસા વ્હેચાતા ભાગમાં

કંટાળો જાણે કે આખ્ખુ  કુટુમ્બ લઈ ફરવા આવ્યો ન હોય બાગમાં

તાજા ઉઘડેલ એક વક્તાને  ડાળીએથી ખંખેરી ખંખેરી તોડે.

માઈક મળે તો કોઈ છોડે ?

છેલ્લી બે વાત, એવું  કાનમાં  પડે ને કંઈક શ્રોતામાં જીવ પાછા આવે

છેલ્લી, છેલ્લી છે એમ બોલી બોલીને પાછો આખ્ખો કલાક એક ચાવે

સાકરના ગાંગડાને કચકચાવીને જાણે પકડ્યો હો ભૂખ્યા મંકોડે.

માઈક મળે તો કોઈ છોડે ?

કૄષ્ણ દવે

શ્રી ગણેશાય નમઃ-રમેશ પટેલ(આકાશદીપ)

Shree Ganesh Paintings by Kakadia Mansukh

શ્રી ગણેશાય નમઃ

માત   પાર્વતિ  પિતા  મહેશ

વિઘ્નહર્તા  ગણનાથ  ગણેશ

શુભ સુમંગલ  સ્મરણ  મીઠા

રિધ્ધિ સિધ્ધિ સહ આજ દીઠા

સૂરજ  દેવ  સમ  તેજ  પ્રભા

આનંદ  હિતકારી  દેવ  સદા

નત   મસ્તકે   જોડી   હાથ

પ્રથમ  વંદીએ  દેજો   સાથ

રમેશ પટેલ(આકાશદીપ)

ગ્રંથારંભે, કાર્યારંભે,ગણેશજીનો મહિમા સહુએ ગાયો છે, ,આજે અહીં રમેશ પટેલે મોક્લી આપેલ સ્તવન રજુ કરું છું. મૂર્તિપૂજાનો મહિમા વૈદિક સંસ્કૃ તિ એ સારી પેઠે સમજાવ્યો છે. આકાર રંગ અને રુપ વિનાના જગની કોઈ કલ્પના માનવી કરી શકે ખરો ? મૂર્તિ ઉપાસકને માટે માધ્યમ બની રહે છે શ્રધ્ધ્યેય ને સાધવાનું…હાં, સિમીતમાં સાંત આવવાથી સાંતને અનંતમાં વિસર્જન કરી દેવાની છે જેથી તે દોષ પણ જતો રહે..તેથી અનંત ચતૂર્દશી…ખરેખર તો દોષ નહિ પણ મૂર્તિને એક મર્યાદા હોય છે પણ જ્યાં મર્યાદમાંથી અમર્યાદમાં પ્રવેશ થયો કે અનંતનો અનુભવ થયા વિના નથી રહેતો. ગણેશ ચતૂર્થી આમ રીતે જોઈએ તો ચતૂરથી જાણી શકાય છે.ગણેશજીના જેટલા વિવિધ સ્વરુપો  આજના સમયમાં  પણ આવતા રહે છે તે પ્રમાણે મોર્ડન કહેવાય..મોરના ઉપર બેઠેલા ગણપતિ મનસુખ કાકડીયાના ચિત્રમાં દેખાય છે. ત્યારે થોડીવાર એમ થાય કે શું કોમ્બીનેશન છે !!! જાણે મોટરબાઈક પર ગણપતિ…મોર બેસી ના જાય ? જ્યારે ચિત્રમાં તો મોર થનગનતો નજરે પડે છે અને આગળ તો જળ સરોવરનું વિઘ્ન છે જેમાં સુંદર કમળો છે. પણ પ્રતિકની ભાષા સમજીએ તો સમજાય કે જ્ઞાન પર અસવાર ગણેશજી છે.સૂંઢમાં કમળ છે કમળ નિર્લેપતાનું પ્રતિક છે. જ્ઞાનના પરિપાકરુપે વ્યક્તિ નિર્લેપ રહેશે તેનો વિવેક તેને સભાન સ્વસ્થ રાખશે મનને દુષિત નહિ થવા દે.આવુ તો ઘણું આપણને સમજવા મળે જો આપણે ધ્યાન કરીએ તો…ગણપત્યાથર્વશિર્ષમાં ખુબ સુંદર સ્તવન કરાયેલ છે જેનું પારાયણ આ દિવસોમાં રોજ એક સમયે પાંચ વાર કરતા…ચિત્રમાં ગણપતિએ કાર્તિકેયભાઇ પાસેથી વાહન આજના પુરતું લીધુ હશે અને માઉસ ઘરે હશે જેથી શિવજી કોમ્પ્યુટરયુગમાં પાછળ નહિ રહી જાય…ગણપતિનો માઉસ જરુરી ખરો ને ? આમ તો કાળા ને ધોળા દિવસ ને રાત તથા સમયરુપી માયા ઉંદરનું પ્રતિક છે..તેની સામે પ્રપોર્શન બરાબર થઈ જાય છે આમ તે ઉંદર જેવા ઝીણા માયાવી ફૂંકી ફૂંકીને પણ જીવનદોરીને કાપનાર છે…  —દિલીપ ગજ્જર

પ્રથમ પૂજા- કાકડીયા મનસુખ

આજે એક વર્ષો પુરાણા મિત્રનું મેઈલ દ્વારા નિમંત્રણ કાર્ડ આવ્યું છે. તેઓના શ્રી ગણેશના પેઈન્ટીંગ્સનું હાલમાં પ્રદર્શન અમદાવાદની કર્ણાવટી આર્ટ ગેલેરીમાં રાખવામાં આવ્યું છે. સાથે સાથે તેમની ઓડિઓ સીડી. શ્યામ સંગે ઘેલીનું પણ વિમોચન રાખવામાં આવ્યું છે જેમાં તેઓએ રચેલાં કૃષ્ણ્ગીતોનો સમાવેશ છે. આપની સમક્ષ મુકવાનું મન એટલા માટે થાય છે કે આ પ્રસંગ એક કવિ અને કલાકાર માટે ઘણો મહત્વનો બની રહે છે તેને બઘાને સહભાગી કરવાનું મન થાય છે. હું ત્રણ વર્ષ પહેલા જ્યારે મનસુખભાઈને મળેલો ત્યારે તેઓ દશ બાય દશથી પણ નાની ઓફિસમાં ગણપતિના પેઈન્ટીંગ્સ બનાવતા હતા..દરરોજનું એક અને તે પણ જુદુ જુદુ..તેમને મળતા જ મુલાકાત સત્સંગમાં બદલાઈ જાતી અને જ્ઞાન કર્મ ભક્તિ અધ્યાત્મ,સાધનાના અનેક સિદ્ધાંતઓ તેઓ અનુભવ અને ઉદાહરણ આપીને સરલતાથી તલપદી કાઠીયાવાડીમાં સમજાવતા જ્યારે છૂટા પડીએ ત્યારે પણ સત્સંગનું નિમંત્રણ અવશ્ય આપતા. જો હું તેમના ભાઇ હસમુઈનો મિત્ર ના હોત તો મને તેમનો કશો લાભ ના મળ્યો હોત. હસમુખભાઈ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ સંભાળે સાથે સાથે મનસુખભાઈની સેવા લક્ષ્મણની માફફ છાયાપુરુષ બની કર્યે રાખે પરિવારનું પણ ધ્યાન રાખે..મારા જેવા એનાર આઈને જ્યાં જવું હોય ત્યાં સ્કૂટર પર પહોંચાડી પણ આપે જ્યાં મને જાણ છે સબંધીઓ પણ આપણને બસનો નંબર કહી છૂટા પડી જાય. હસમુખભાઇ મોટાભાઇનો સત્સંગ ચાલતો હોય ત્યારે આવનાર વ્યક્તિની સંભાળ રાખે તેમને ચા પાણી કરાવે અને સદાય હસતા મુખે.. આ બન્ને ભાઇઓ કોઇની લાચારી કર્યા વિના પોતાની આજીવિકા મેળવે અને કલાસર્જન અને સાહિત્યસર્જન કરે અને અનેક ને સત્સંગની સરવાણીનો લાભ આપે.તેમનું આ નિમંત્રણ હું ભાવપૂર્વક સ્વીકારું છુંત્યાં આવવાનું ઘણુ મન થાય છે જો પહોં નહિ શકાય તો મનથી તો અવશ્ય પહોંચી શકું છું આ શકયતા તો ઇશ્વરે મને કમસેકમ આપી છે..હું પ્રદર્શનના હોલમાં મનોમન પહોચી જઈશ અને કર્ણાવટીના હોલની ચારે તરફ લાગેગા ગણપતિના પેઈન્ટીંગ જોવામાં તલ્લીન થઈ જઈશ.આવો ગણપતિના વિષેશ દિવસોમાં તેમની વિષેષતાને બિરદાવીએ. કલાકાર તો નિર્દોષ અને નિસ્વારથ ભાવે પોતાની કલા બધાની સમક્ષ ધરી દે છે ગુપચુપ બની કલા નિહાળી દર્શકો ચાલ્યા જાય છે..અને એક દિવસ કલાકાર પણ ચાલ્યા જતાં હોય છે ત્યારે આપણે જોવાનું કે સમાજ તેને બદલામાં શું આપે છે..